NƯỚC MỸ THỜI TRẬN CUỒNG: TỪ ẢO TƯỞNG SIÊU VIỆT ĐẾN SỰ THẬT TRẦN TRỤI Phỏng vấn GS. Michael Brenner – Đại học Pittsburgh --- Hệ thống chính trị Mỹ đang rạn vỡ từ bên trong Hoa Kỳ đang trải qua một cuộc khủng hoảng chính trị sâu sắc, gây chấn động toàn bộ nền cộng hòa. Theo GS. Michael...
t.me
NƯỚC MỸ THỜI TRẬN CUỒNG: TỪ ẢO TƯỞNG SIÊU VIỆT ĐẾN SỰ THẬT TRẦN TRỤI
Phỏng vấn GS. Michael Brenner – Đại học Pittsburgh
---
Hệ thống chính trị Mỹ đang rạn vỡ từ bên trong
Hoa Kỳ đang trải qua một cuộc khủng hoảng chính trị sâu sắc, gây chấn động toàn bộ nền cộng hòa. Theo GS. Michael Brenner, hệ thống chính trị Mỹ không còn là nền cộng hòa lập hiến như từ thời lập quốc. Dưới thời Tổng thống Trump, chính quyền vận hành theo kiểu chuyên quyền, nơi các quyết định được đưa ra dựa trên ý chí cá nhân và động cơ bản năng, thay vì thể chế và pháp lý.
Trump tập hợp quanh mình những cộng sự bị xem là lập dị, thiếu năng lực, và dùng quyền lực như công cụ để thoả mãn cái tôi bệnh hoạn của một “người tự ái ác tính” – cụm từ mà giới tâm lý học từng dùng để miêu tả ông.
---
Không có gì là “bình thường” trong chính sách đối ngoại Mỹ
Nước Mỹ ngày nay không quay về chủ nghĩa biệt lập. Trái lại, Mỹ vẫn can thiệp toàn cầu và coi đó là quyền “thiên định”. Tuy nhiên, hành xử của Mỹ không còn mang tính chiến lược. Việc rút khỏi hàng loạt hiệp ước quốc tế, áp đặt các lệnh trừng phạt vô lối, duy trì các căn cứ quân sự toàn cầu, ủng hộ mạnh mẽ hành động quân sự của Israel – kể cả chiến dịch diệt chủng ở Gaza và cưỡng bức di dời người Palestine khỏi Bờ Tây – cho thấy chính sách đối ngoại hiện nay chỉ là chuỗi phản ứng bản năng, thiếu suy xét dài hạn.
---
Chủ nghĩa biệt lệ: căn tính Mỹ đang bị đe dọa bởi... sự tồn tại của Trung Quốc
Mỹ không sợ Trung Quốc vì công nghệ, quân sự hay thương mại, mà vì Trung Quốc là hiện thân cho sự “bình thường hóa” vị thế cường quốc. Sự hiện diện và thành công của Trung Quốc thách thức trực diện niềm tin lâu đời rằng Mỹ là quốc gia vượt trội, “sinh ra để lãnh đạo nhân loại”. Người Mỹ không chịu được cảm giác "trở nên bình thường".
---
Hệ thống kiểm soát quyền lực đã tê liệt
Các định chế từng được kỳ vọng sẽ kiểm soát quyền lực – Tòa án Tối cao, Quốc hội, báo chí, xã hội dân sự – đều đã thất bại. Tòa án Tối cao đưa ra các phán quyết đi ngược truyền thống lập hiến như tuyên bố tổng thống có thể phạm pháp mà không bị truy tố. Quốc hội bị thao túng bởi vận động hành lang và tiền tài trợ tranh cử. Đảng Cộng hòa hành xử như thể đang ở quốc hội Liên Xô cũ, trong khi Đảng Dân chủ thì hầu như bất lực, thiếu cả dũng khí lẫn chiến lược.
---
Israel – “trường hợp ngoại lệ” vượt khỏi mọi lý trí
Mối quan hệ Mỹ - Israel bị gọi là “nghịch lý chưa từng có trong lịch sử”. Không phải Mỹ kiểm soát Israel, mà là Israel chi phối chính trường Mỹ thông qua các nhóm vận động hành lang giàu có. Thủ tướng Israel có thể được chào đón trọng thể dù đang bị tố là tội phạm chiến tranh, và nhận hàng chục lần đứng dậy vỗ tay từ lưỡng viện quốc hội Mỹ khi biện hộ cho hành động diệt chủng.
---
Suy tàn văn hóa chính trị – phần mềm hỏng, phần cứng sụp đổ
Sự suy thoái của văn hóa chính trị là nguyên nhân cốt lõi. Khi tinh thần trách nhiệm với lợi ích công cộng bị thay thế bằng tham vọng cá nhân và tranh giành quyền lực, khi những người có năng lực bị đẩy ra rìa, hệ thống trở thành một “kakistocracy” – chính quyền của những kẻ bất tài. Đây là giai đoạn thấp nhất trong lịch sử chính trị Mỹ. Không còn “văn hóa công dân” đích thực. Nhà thờ, trường học, công đoàn, truyền thông – tất cả đều lặng tiếng.
---
Trump không phải nguyên nhân, mà là triệu chứng
Sự trỗi dậy của Trump là kết quả của nhiều năm chính giới Mỹ bỏ mặc bất bình xã hội. Khủng hoảng tài chính 2008 là bước ngoặt, khi Obama bỏ lỡ cơ hội tái cấu trúc hệ thống. Dòng chảy bất mãn biến thành phong trào Tea Party, rồi chuyển hóa thành MAGA. Trump chỉ là người tận dụng làn sóng đó.
---
Không có chiến lược cho Ukraine, chỉ là phản xạ tức thời
Trump từng phát biểu rằng Ukraine phải chịu trách nhiệm chính cho xung đột. Nhưng sau khi lên nắm quyền, ông thay đổi quan điểm tuỳ theo… Fox News và những người cuối cùng mà ông trò chuyện. Ý tưởng “ngừng bắn” ông đưa ra với Nga là phi thực tế: Mỹ muốn trao Crimea và các vùng lãnh thổ cho Nga để đổi lấy việc “làm ăn lại” và tách Nga khỏi Trung Quốc.